Doelen stellen, organiseren en realiseren zijn processen die in elke organisatie nodig zijn.

Om iets verstandigs te kunnen zeggen over organisaties, zijn er hulpmiddelen nodig, zoals het DOR model. Modellen zijn niets meer en niets minder dan vereenvoudigde weergaven van de werkelijkheid die voldoende informatie bevatten om relevante vragen te kunnen beantwoorden. Ze kunnen behulpzaam zijn om de ‘werkelijkheid’ beter te begrijpen en bespreekbaar te maken. Een model kan helpen om indrukken te ordenen die worden opgedaan het waarnemen van mensen die met elkaar samenwerken binnen de ‘vier muren’ van hun organisatie. Er zijn ook richtlijnen uit af te leiden die helpen bij het ontwerpen van de organisatie.

Doelen stellen: richten van de organisatie

Bij het doelen stellen gaat het om het beantwoorden van de vraag ‘wat willen of moeten we zijn/worden/bereiken’. Anders gezegd, het gaat om het beantwoorden van de vraag wat de functie van de organisatie is voor de relevante omgeving. Deze activiteit wordt ook wel aangeduid als oriënteren, verkennen of richten. De uitkomst van deze zoektocht wordt vastgelegd in de missie. Op basis van de missie worden doelen geformuleerd die in de komende planningsperiode behaald moeten worden. Ze moeten daartoe zo zijn geformuleerd dat ze als richtsnoer kunnen dienen voor het handelen en ze mogen onderling niet met elkaar in strijd zijn.

Organiseren: inrichten van de organisatie

Bij organiseren gaat het om het inrichten van de organisatie. Andere woorden voor deze activiteit zijn structureren (in de ruime betekenis van het woord) of voorwaarden scheppen. Organiseren is het creëren van condities opdat de organisatie haar primaire taken (de voortbrenging van diensten en/of producten) kan vervullen. De vraag: ‘hoe is de organisatie ingericht?’ kan worden ontleed in zes deelvragen, zoals:

• wat is onze strategie
• welke managementstijl(en) hanteren we
• welke systemen zijn er
• welke medewerkers werken in onze organisatie
• welke waarden en normen zijn te onderkennen in de organisatie
• hoe ziet de organisatiestructuur eruit

Realiseren is het verrichten van werkzaamheden

Wanneer er een missie is geformuleerd, doelstellingen zijn opgesteld, de organisatie ingericht is en het daar vervolgens bij blijft, dan zal de organisatie geen bestaansrecht hebben: er komt immers niks uit waar een ‘klant’ op zit te wachten. Er bestaat geen klant van een machinefabriek die geld betaald voor een organisatieschema of een missie. En geen patiënt stapt tevreden uit het ziekenhuis omdat de klachtenprocedure zo helder is vastgelegd in een procedureboek. Realiseren betreft het uitvoeren van het werk waartoe de organisatie is opgericht. Hierdoor worden producten en diensten voortgebracht. Voorbeelden van vragen die t.b.v. de activiteit realiseren beantwoord moeten worden zijn: Hoe worden patiënten verzorgd?  Op welke wijze worden producten uit het magazijn verplaatst? Hoe worden data in de computer ingevoerd?

Doelen formuleren, organiseren en realiseren zijn niet te scheiden en vormen een continu cyclisch proces. Bovendien zijn ze op alle niveaus binnen de organisatie te onderkennen. Zelden is het bereiken van gestelde doelen voor een onderneming een reden om haar voortbestaan te beëindigen. Bij een gelijkblijvende missie worden in dat geval gewoon nieuwe, vergelijkbare doelen gesteld voor een volgende periode; meer uitdagend of aangepast aan externe ontwikkelingen